Kara delikler hakkında ilginç olan şudur ki aslında onlardan bir tane bile görmedik. Gerçekte, onların varolduğuna dair tek kanıt geçen yıl, birleşen iki kara delik formundaki kütle çekimsel dalgaların keşfedilmesiyle elde edildi.
Fakat, astronomlar şu sıralar, Event Horizon Telescope (EHT) adı verilen uluslararası bir işbirliği sayesinde, Samanyolu galaksimizin merkezinde bulunan Sagittarius A* isimli kara deliğin görüntüsünü elde etmeye çalışıyorlar. Bu projede, dünya çapında dokuz radyo teleskobu, inforometre adı verilen daha geniş alanlı sanal bir teleskop meydana getirmek için kullanılacak.
Projenin başarılı olması için, yine de biraz hileye başvurmak gerekiyor; bu noktada Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden bir grup biliminsanı devreye giriyor. Bu biliminsanları, birleştirilmiş gözlemsel verinin bir mozaiğini yaratmak için uzaya ait başka görüntüleri kullanan yeni bir algoritma geliştirdiler. Buna CHIRP(Sürekli Yüksek Çözünürlüklü Görüntü yeniden yapılandırmada önceki yamaları kullanma) deniliyor ve sonuçta, bizleri direkt olarak bir kara deliğin görüntüsüne ulaştırması bekleniyor.
“Bir beyzbol topunun yüksek çözünürlüklü videosunu istediğinizi varsayın,” diyor İsrailli Technion firmasında elektrik mühendisi olan Yow Schechner (çalışmaya dahil olmamış). “Balistik eğrinin doğası, bir topun yörüngesi (izlediği yol) hakkında ön bilgi verir. Bundan dolayı, topun uzay-zamandaki kesin durumu, aralıklı olarak yakalanan verilerle pekala belirlenebilir.”
Bu nevi devasa bir teleskoba ihtiyaç duymamızın nedenlerinden biri de, kara deliklerin çok küçük ve çok çok uzakta olmasıdır. Örneğin, Sagittarius A*’nın çapı, güneşin çapından 17 kat büyüktür ancak 25 bin yıl ışık yılı uzaktadır.
“Samanyolunun merkezindeki bir kara deliğin resmini çekmek, Ay’daki bir greyfurtun resmini çekmekle eş değerdedir,” diyor algoritmanın geliştiricilerinden Katie Bouman.
“Bu kadar küçük bir şeyi resmetmek demek, 10.000 km (ve üzeri) çapında bir teleskoba ihtiyaç duymamız demek ki bu hiç pratik değil; çünkü Dünya’nın çapı bile 13.000 km değil.”
Tüm Dünya’daki teleskopların kullanımı, EHT projesindeki astronomların bu nevi bir çözünürlük elde etmelerini sağlayacak. Ve yeni CHIRP Algoritması bütün gözlemleri biraraya getirmede ve bu tutkulu gayreti olası kılmakta gerekli olacaktır.
Henüz 2017’deki ilk resmi ne zaman göreceğimize dair kesin bir tarih yok; fakat heyecanlanmak ve beklenti içinde olmak için her türlü sebep mevcut.
Yazar: Jonathan O’Callaghan
Çeviri: Zeynep Şenel Gencer
Kaynak: IFL Science