“Deneyim ancak dile getirildiğinde kendini gösterir.” diye yazar Hannah Arendt, dilin varoluşa gerçeklik kattığına dair düşünürken. “Ve dile getirilmeyen deneyimler de, deyim yerindeyse, namevcuttur.” Öte yandan eğer bir deneyim konuşulmuş fakat işitilmemişse gerçekliği ortadan bölünür ve özünün ahengi bir miktar bozulur. Büyük fizikçi David Bohm bunun farkındaydı: “Kendimizle ve doğayla ahenk içinde yaşamak istiyorsak,” diye yazmıştı iletişim paradoksu ile ilgili tam zamanında hazırladığı harika tezinde, “fikirlerimizi savunurken hangi yolları kullanırsak kullanalım kimsenin temelli olarak kendi fikirlerine bağlı kalmadığı yaratıcı bir ortamda özgürce iletişim kurabilmeliyiz.”
Bunun nasıl yapılacağı üzerine 1974 yılında İsviçre’de bir seminer veren insancıl filozof ve psikolog Erich Fromm’un (23 Mart 1900-18 Mart 1980) 400 sayfalık notları, ölümünden sonra kitap haline getirilerek Dinleme Sanatı (The Art of Listening) adıyla yayımlandı.
Fromm’a göre dinlemek “şiiri anlamak gibi bir sanattır” ve her sanat dalı gibi kendi kuralları ve kaideleri vardır. 50 yıllık terapistlik deneyiminden de yararlanarak özverili anlama sanatında ustalaşmak için altı kılavuz ilke sunuyor Fromm:
- Bu sanatta alıştırma yapmanın temel kuralı, dinleyicinin dikkatini tamamen vermesidir.
- Dinleyicinin aklında önemli hiçbir şey olmamalıdır. Yalnızca açgözlülüğünden değil, kaygılarından da mümkün olduğunca arınmış olmalıdır.
- Dinleyici, özgürce çalışan ama sözcüklerle ifade edilebilecek kadar da somut bir imgeleme sahip olmalıdır.
- Dinleyici karşısındaki kişiyle empati kurma yetisine sahip olmalı, onun deneyimini kendi yaşamış gibi hissedebilecek kadar da güçlü olmalıdır.
- Böyle bir empati şartı, sevme yetisinin çok önemli bir yüzüdür. Karşısındakini anlamak, onu sevmek demektir. Bu cinsel bir sevgi değildir; kişiye ulaşma ve kendini kaybetme korkusunu alt etme anlamına gelen bir sevgidir.
- Anlamak ve sevmek birbirinden ayrılamaz. Ayrı kalırlarsa anlamak ussal bir süreç olur ve işin özünü anlamaya giden yol kapalı kalır.
Yazan: Maria Popova
Çeviren: Burçin İçdem
Kaynak: Brain Pickings