Güney Etiyopya’nın Omo Vadisi’nde, Surma ve Mursi halklarının yapıştırıcı tabancaları, dikiş makineleri, payetleri ya da keçeli kalemleri yok. Bu antik Afrika kabileleri, sadece doğadan elde edebildikleri araçlar ve kumaşlardan ilham alarak kendi eşsiz modalarını yaratmayı başarmışlar. Yarattıkları moda, şüphesiz ki, Haute Couture Moda Haftalarındaki avant garde görünümlere rakip olabilir ve bu trendi de etkileyebilir.
Dünyadaki en eşsiz ve ücra kabilelere ait bu fotoğraflar, 1938 doğumlu, Alman kökenli fotoğraf sanatçısı Hans Silvester tarafından çekilmiş. Arkasında bıraktığı etkileyici kariyerle Hans, Amazon’da ormansızlaşmanın yarattığı tahribattan, Büyük Hint Çölü’nde (Tar Çölü) yaşayan kadınlara dair her şeyi belgelemiş.
Takılar ve sadece çiçeklerden, yapraklardan, kabuklardan ve hayvan boynuzlarından yapılmış olağanüstü görünümlü saç süsleri; hepsi zarif ve tanrı vergisi bir şekile, biçime ve renge sahipler.
Sanatlarını dışa vurabilecekleri kalıcı bir mimariye sahip olmayan göçebe insanlar olduklarından, kanvas olarak vücutlarını kullanıyorlar; ciltlerini toz haline getirilmiş volkanik kayalardan elde ettikleri doğal boyalarla süslüyorlar ve etraflarındaki doğal dünyadan edindikleri “kumaşlarla” giyiniyorlar.
Surma ve Mursi halklarının ön planda olduğu bu son çalışmada, fotoğrafçı, kendisini gündelik kabile yaşamına adapte ederek, “bu gerçekten yaşayan sanatı mümkün olduğunca kaydetmeye ve belgelemeye” çalışmış.
Kökenleri Güney Etiyopya sınırlarına ve Kenya’nın kuzeyine dayanan bu iki kabile, benzer bir kültürü paylaşıyorlar. Ücra anavatanları, büyük ölçüde bakir bölgedeki ıssız dağlarda bulunuyor. Fakat medeniyet zarar vermeye devam ettikçe ve iç savaş şiddetlendikçe, Hans bu insanların güzel geleneklerini kaybedeceklerinden korkuyor.
Onlar, yüzyıllar önce aynı ücra bölgede yaşayan atalarından miras kalan benzer gelenekleri yaşatıyorlar; fakat birçok kabile şimdilerde, avlanmak ve kendilerini kabile çatışmalarından korumak için Sudan iç savaşının taraflarınca sağlanan AK47’ler taşıyorlar. Polis, yabancıların oraya sadece silahlı korumalarla seyahat etmesine izin veriyor.
Alınan haberlere göre, bölgeyi ziyaret edenler, kabilelerin sanatsal geleneklerinin turizm için sömürüldüğüne, egzotik fantezileri beslediğine tanık olmuşlar. Diğer fotoğrafçılar, şahit oldukları “karnaval kıyafeti gösterisi”nin yarattığı hayal kırıklığından bahsediyorlar. Çünkü bu gösteri, sadece onu fotoğraflama ayrıcalığına erişmek isteyen paralı bir ziyaretçi için düzenlenmiş.
Bu durum, turizmin yozlaşmışlığı ve onun kabilelere olan etkisi konusundaki tartışmalar için açık kapı bırakıyor; ancak, bu kadınların ve gençlerin özellikle doğal ve emsalsiz bir his yarattıkları gerçeğini değiştirmiyor.
Gerçekten de günlük bazda bu şekilde giyinip giyinmediklerini ya da sadece yılda bir kere bir düğün töreni için mi giyindiklerini bilmiyoruz; ancak, gerçek şu ki, ilgi çekmeyi hakeden seçkin bir şey yaratabiliyorlar. Modaya olan bu yeteneklerini neden kutlamayalım? Her sezon, dergiler için fotoğraf çekimleri ve moda gösterileri yapma izni olan sadece bizler miyiz?
Bu sanat hakkında en çok sevdiğim şey, %100 orijinal olması. Kabile insanlarının Vogue sayfalarında gezinip, ilham için 60’ların stil ikonlarına göz atmadığından emin olabilirsiniz. Yarattıkları moda, gerçekten özgün ve hepsi, doğuştan moda tasarımcıları -sadece Batılıların fotoğraf makineleri için olsa bile. Bu hala sanat ve elbette, bu nedenlerle göz ardı edilmemeli.
Bu insanlar, Paris’in podyumlarından, Milan’ın moda evlerinden ve yerel gazete bayimizdeki pahalı magazinlerden çok uzakta alternatif bir moda dünyasında yaşıyorlar. Ki, burada, ne giydiğiniz doğa ananın sonsuz, değişken unsurlarına, “mevsimsel” renkler, sadece mevsimlere bağlı ve tek eğilim, bireysellik.
Hans Silvester, enfes resimlerden oluşan iki kitap yayınlamış: Natural Fashion: Tribal Decoration from Africa ve Ethiopia: Peoples of the Omo Valley. Her ikisine de Amazon’dan ulaşabilirsiniz.
Fotoğraflar: Marlborough Gallery
Yazar: MessyNessy
Çeviren: Zeynep Şenel Gencer
Kaynak: Messy Nessy