Akademik eser hırsızları yalnızca emek harcamadan iyi notlar almak için intihale başvurur. Bunda ise stres, yüksek iş yükü, zaman yönetimi becerilerinin yetersiz olması, üzerinde çalıştıkları materyali yeterince anlayamadıkları endişesi, salt tembellik ve hatta intihalin işi tamamlamadaki en iyi araç olduğu inancı gibi durumlar etkin rol oynayabilmektedir.
Ancak altında yatan neden ne olursa olsun, amaç hep aynıdır: Çalışmadan iyi bir not elde etmek.
Akademik alanların dışında kalan intihallerin neden gerçekleştirildiğini anlamak ise biraz daha zor. İnsanların bunu neden yaptığını kesin olarak bilmiyoruz. Ancak insanların neden içerik çaldığını anlayarak belki süreçle daha kolay baş edebilir, hatta bu tarz olayları gelecekte engellememize yardımcı olacak teknikler geliştirebiliriz.
Bu yüzdendir ki insanların intihale başvurma nedenlerini çözmeye gayret etmeli, kendimizi düşünmüyorsak bile eserlerimizi savunmak için intihal ile mücadele etmeliyiz.
Kazancını Katlamak İçin İntihale Başvuranlar
Bazı insanlar yalnızca daha fazla kazanç elde etmek için emek hırsızlığına başvurur. Bunun için içerikleri sitelerden ayıran birtakım otomatik donanım hizmetlerinden faydalanır, sonra da aynı içeriği kendi reklamlarıyla birlikte kendi sitelerinde yayımlarlar. Bunu tercih etmelerinin nedeni ise içerik çalmanın, kendi sitelerini hazırlamaktan daha kolay ve hızlı olmasıdır. Kendi materyallerini hazırlamak isteseler belki bir ya da iki web sitesiyle sınırlı kalacaklar. Ancak içerik çalarak aynı anda onlarca site açıp karlarını aynı ölçüde katlayabilirler.
Bu yapılanın telif hakkı ihlali olduğuna elbette şüphe yok. Ancan bu kimseler intihale genelde bir hırsızın yaptığı işe yaklaştığı gibi yaklaşmaktadır. Ayrıca bu kimseler, gelirlerini emek hırsızlığından elde ediyor. Tahmin edebileceğiniz üzere davranışlarının etik olmaması üzerinde durmuyorlar. Hatta belki sorsanız yaptıklarının adil olduğuna sizi ikna etmeye bile çalışırlar.
Durum değerlendirildiğinde söylemek mümkün ki daha fazla kar elde etmek için bu yola başvuranlara telif hakkıyla ilgili yasalar pek etki etmeyecektir. Yasal prosedürü de çok iyi bildiklerinden emin olabileceğiniz bu kimseleri en iyi etikle değil, zayıf noktaları olan para ile tehdit edebilirsiniz.
Telif hakkı size ait olan bir eser çalındıysa, suçlu tarafı ilgili yasalar ve yükümlülükler hakkında resmi bir uyarı mektubu ile bilgilendirin. Aynı zamanda onları Google Adsense ya da başka hangi reklam hizmetini kullanıyorlarsa onlara şikayet ederek direkt gelir kaynaklarına saldırın. Son olarak, bu tarz kimseler genelde (yine tasarrufla kazancı maksimize etmek için) saygın platformların ücretsiz hizmetlerinden faydalandığı için onlara bir DMCA (Digital Millenium Copyright Act) bildirimi göndermek de oldukça işe yarayacaktır.
Ancak şunu da unutmayın ki tek bir sitelerinin kapanması bu kategorideki emek hırsızlarını caydırmak için yeterli olmayacaktır. Yeni bir site oluşturma sürecini neredeyse tamamen otomatikleştirdikleri ve muhtemelen kenarda bekleyen daha pek çok siteleri olduğu için tek birini kapatmak onlara pek etki etmeyecektir.
Daha önce de dediğim gibi, uzun vadeli bir sonuç elde etmek istiyorsanız en akıllıca adım onların gelir kaynaklarına saldırmak olacaktır. Yaptıkları iş meşru olsun yahut olmasın, para her iş insanının zayıf noktasıdır.
Gösteriş Meraklıları
İntihale kalkışan bazı kimselerin bir kazanç sağlamaksızın buna başvurduğuna rastlanmaktadır. Çoğunun çalıntı içerikle dolu olup onlara herhangi bir kazanç sağlamayan kişisel blogları olduğu görülür. Neden bunu yaptıklarına gelecek olursanız, bunlar web sitesi içeriklerini kendi göz zevklerine göre düzenlemek için genelde çok fazla zaman harcadığından tembellik diyemeyiz. Siteleri genelde amatörce olsa ve içinde bol hata barındırsa da harcanan emeği fark edeceksiniz.
Kazanç için intihale başvuranlardan farklı olmak suretiyle bunlar, her bulduğu sitedeki içeriği alıp direkt kendi sitelerine kopyalamaz. İnternette ilgili oldukları alanla ilgili araştırma yapıp beğendikleri materyalleri alırlar. Bir içerik oluşturmak içinse genelde çeşitli sitelerden derledikleri materyalleri birleştirirler. Bunlardan bazıları, çaldıkları içerikleri daha geliştirmek için aldığını bile iddia edebilir.
Hemen her tarz materyali çalsalar da genelde şiir, sanat çalışmaları, fotoğraf, kısa hikaye ve benzeri sanatsal ürünleri tercih ederler. Amaç ise çoğunlukla başka insanları etkilemektir. Arkadaşları, flörtleri ve hatta yabancıları etkileyebilmek adına başkasının emeğinin ürünü olan şeyleri çalıp bunlarla hava atarlar.
Bu kategori altındaki emek hırsızlarının genel anlamda kendilerinde bir yetersizlik gördükleri için bu yola başvurduğu söylenebilir. Kendilerinin ya da ürettikleri işin, yahut yeteneklerinin yeterince iyi olmadığına inanmış durumdalardır. Genellikle telif hakkı yasaları hakkında pek bilgili olmayan ergenlerin veya genç yetişkinlerin buna başvurduğu görülmektedir. Yaptıklarının aslında etik olmayan bir şey olduğunu içten içe bilseler bile genelde davranışlarının olası yasal sonuçlarından bihaberlerdir ve yaşadıkları duygusal yetersizlik durumunun bu davranışlarını doğruladığına inanırlar.
Kimileri bu tarz insanları en iyi ifşa ederek cezalandırabileceğini düşünse de bunların çoğu her şeyi gereğinden fazla büyüten ilgi manyakları olduğundan onlara yöneltilen olumlu olumsuz herhangi bir ilgi, onların hoşuna gidecektir. Ayrıca çoğu muhtemelen sizden eserin size ait olduğunu kanıtlamanızı isteyecek, toplumsal bir tartışmaya yol açacak ve bu da sizin ününüzü zedeleyecektir. Elinizdeki yeterli delil yoksa yahut çok iyi tanınan bir sanatçı değilseniz bu yola başvurmaktan kaçınmak isteyebilirsiniz.
Bunun yerine onlara korku faktörünü kullanarak saldırmayı deneyin. Bir başkasının emeğini çalacak kadar özgüvensiz kimseler genelde kolaylıkla korkutulabilir. Böyle biriyle karşılaştığınızda telif hakkı yasaları ve olası yükümlülükler hakkında onları bilgilendirin. Kendilerine dava açılabileceğini öğrendiklerinde büyük ihtimalle ayak altından çekileceklerdir.
Bu işe yaramazsa bir DMCA bildirisi göndermek genelde onlara geri adım attıracaktır. İçerik çalıntı olsa bile onu düzenlemek için büyük zaman ve emek harcadıklarından tüm bunların bir anda yok olmasına razı olmayacaklardır. Bundan sonra intihale başvurma ihtimalleri azalacak, özellikle sizin eserlerinizi çalmayacaklardır. Ayrıca yedek dosyaları olsa bile (ki genelde yedek almazlar) sitelerini tekrar baştan yaratmaları oldukça zaman alacaktır.
Umursamazlar
Son olarak, bazı insanlar sadece ahmak oldukları için emek hırsızlığı yapar. Genelde blog dünyasına yeni adım atmış kimseleri bu kategori altında görsek de umursamaz intihalciler sadece bunlarla sınırlı kalmıyor.
Bazıları belki yalnızca kullandıkları kaynağı belirtmeyi unutuyordur. Ötekiler bir kaynakça eklenmedikçe yazılan her şeyin onlarınmış gibi göründüğünden habersiz olabilir. Kimisi ise telif hakkı nedir, bu husustaki yaptırımlar nelerdir hiç bilmez ve internetin, özellikle de blogların, böyle çalıntı içerik ile yürüdüğünü zanneder.
Genelde bu tarz kimselerin telif hakkı yasalarının çok dikkate alınmadığı ülkelerden gelen yabancılar olduğu bir gerçektir. Öyle ki aralarında hayatında telif hakkı diye bir şey duymamış olanlara rastlamak bile mümkündür. Bunların ayrıca her yaştan, herhangi bir tarzdaki siteyle ilgilenen kimseler olduğu görülür.
Asıl zor olan, bu kategorideki emek hırsızlarını yakalamaktır. Umursamaz davranan intihalciler çoğunlukla diğer kategorilerdekini andırır ya da zaten onlardandır. Sadece yaptıkları siteye bakarak kötü niyetliler mi yoksa sadece bilgisizler mi genelde ayırt etmek pek mümkün değildir.
Bütün bunların ardından söyleyebiliriz ki bu insanlarla baş etmek pek mümkün olmayacaktır. Onlara yukarıdaki diğer tipler gibi davranmak daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Bu tarz vakalara daha yumuşak bir şekilde yaklaşmak önerilse de eğer intihal kasıtlı gerçekleştirilmişse pek etkili olacağı söylenemez.
Bunların yanı sıra, telif hakkı yasaları konusunda pek bilgiye sahip olmayan kimseler aslında çabucak öğrenmeleri gereken pek çok şey olduğunun da farkında değildir. Çünkü DMCA bildirileri ya da diğer resmi uyarı mektupları onların gözünü gerçek dünyaya açacak olsa da pek çok insan bunlarla uğraşmadığı için onlar, öğrenme fırsatı bulamaz.
Yani evet, intihale başvuranların dersini alması biraz zor olsa da zor yola başvurarak hem kendinize hem de onlara iyilik yapmış olursunuz. Öteki türlü sonuç iki taraf için de kötü olacaktır.
Sonuç
Nihayetinde, kimin neden intihale başvurduğunu tespit ederek onlarla en iyi nasıl etkileşime geçeceğinize karar verebilirsiniz. Yine de eylemlerinin nedeni üzerinde çok durmanıza gerek yok, çünkü onu açıklamakla yükümlü olan siz değilsiniz.
Bunun yerine eserinizi savunmaya ve durumu çözmenin en temiz ve kolay yolunu bulmaya bakmanızı öneririz. Birisi incinecekse bırakın incinsin; bu bir suçun cezasız kalmasından çok daha iyidir.
Ayrıca aklı başında hiç kimse kendi emeğinizi savunduğunuz için sizi suçlamayacaktır. Hatta siz yasa dışı yollara başvurmadıkça pek çok insan size destek bile olacaktır.
© Düşünbil® (2018)
Yazan: Jonathan Bailey
Çeviren: Nejla Nur Güney
Kaynak: plagiarismtoday