Edebiyat ve Beşeri İlimler, çokça şikayete maruz kalıyor. Bu şikayetler, özellikle, çocuklarını belirli lisans programlarına yönlendirmeye çalışan anne babalardan veya kanıt kavramına yeni doğmuş bebeğin anne sütüne bağlanması gibi bel bağlamış fen bilgisi öğrencilerinden geliyor.
En nefret edilen konulardan birisi de felsefe; zaten genellikle “en gereksiz” alanlardan biri olarak tanımlanıyor. Fakat, bu hakikatten çok uzak bir yaklaşımdır.
Buddha der ki, “Hayat, acı çekmektir.”
Marx der ki “Hayat, sınıf mücadelesinin sürdürülmesidir.”
Nietzsche der ki, “Hayat anlamsızdır. Hayat, tekrardır. Yeni Tanrı, bilimdir. Bizler, artık ‘neden’ sorusu ile değil; ‘nasıl’ sorusu ile alakadar oluyoruz.”
Felsefe, hayatı deneyimleyip düşünceleri filtrelememizi sağlayan bakış açısıdır. Hayat deneyimini tanımlayan sayısız tasvirlerin hepsi, özünde özneldir. En bilge lise hocalarımdan birinin (bilge lise hocaları tek boynuzlu atlar gibidir) dediği gibi: ”Eğer bir kez bile bir soru sorduysan, düşünür olmuşsun demektir.” Felsefe, kendinizi anlamak ve dünyayı anlamlandırmak ile ilgilidir; bu da zaten herkesin istediği şey değil mi?
Felsefeyi zaman kaybı olarak gören insanlara bu dersin bir tarih dersi gibi işletildiğine, kendi düşüncelerine şekil vermek için hiçbir çaba sarfetmediklerine ve konu hakkında bir şey bilmediklerine bahse girerim. Felsefe, doğal olarak ilginçtir -onu uygulamak doğamızda vardır- ve biz fark etsek de etmesek de, varoluşun bütün cephelerine sızmıştır. Felsefe okumak bir öğrencinin, muhtemelen bir zamanlar kendisiyle aynı soruları sormuş önemli zihinlerin düşüncelerine erişebilmesine ve potansiyel cevaplar bulmak için daha fazla zamanı olan biri olarak, yaratıcılığını kullanmasına olanak sağlar. Bu düşünsel kanallara açık olmak iki yönlü işleyebilir; ya sizde yankı uyandıran bir şeylerle karşılaşırsınız ya da hiçbir şey düşüncelerinizi dengelemez ve siz de bu boşluğu dolduran bir şey çıkarırsınız ortaya.
Birey için harika olmasının yanı sıra, felsefe, kolektif üzerinde de geniş kapsamlı bir etkiye sahip olmuştur. Düşünürler, ahlaki etik standartları yaratan hikayelerle, teorilerle ve matematik ve bilim için altyapı oluşturan doyumsuz meraklarıyla insanlığın ileri adım atmasına yardımcı oldular. Düşünürler, aynı zamanda, daha yüksek bir iletişim düzeyi oluşturmak için dilin zenginleşmesine de katkıda bulundular. Machiavelli veya Sun Tzu’nun çalışmaları olmasaydı bugünün iş yaşamı ve politikası nasıl olurdu? Ya da Pisagor ve Aristoteles olmadan mühendislik ve tıp bilimi nerede olurdu?
Felsefe eğitimiyle “zaman harcamak” düşüncesine karşı ortak bir tez ele almak gerekir. Eğer okula sadece bir parça kağıt almak, ve sonrasında, her ayın sonunda, üzerinde uzun bir sıfır çizgisi olan başka bir kağıt almak için gidiyorsanız; muhtemelen her şeyden önce eğitimin ne anlama geldiğini anlamıyorsunuz demektir. Eğitim, entelektüel ufkunuzu genişletmek ve problemleri birçok farklı şekilde çözmeyi öğrenmekle ilgilidir. Felsefe, bunu size karmaşık fikirleri anlaşılması kolay bir dille iletmeyi, düşüncelerinizi savunmayı, aldatıcı etik ve ahlaki meselelerin üstesinden gelmeyi öğreterek yapıyor.
Felsefe dalında master yapmış ve güzel işlerin sahibi olmayı başarmış arkadaşlarım var; çünkü eğitimleri onlara problemleri eşsiz bir yolla çözmeyi öğretti. Gerçek şu ki, bir merdivende oturup sadece felsefi meselelerin düşünüldüğü işler artık yok. Fakat temel olarak her meslek, bir ölçüde felsefenin uygulanmasını gerektiriyor.
Felsefe, daima insanlığı güçlendiren bir öğe olmuştur ve öyle olmaya da devam edecektir. Eğer üzerine düşünürseniz, bu, insanı diğer yaşam formlarından ayıran şeydir. Bu yüzden, kısıtlamalarınızın sizi cevapların her zaman sabit olmadığı ya da çelik çomak oyunu gibi kolaylıkla anlaşılabilir olmadığı sorular dünyasına katılmaktan alıkoymasına izin vermeyin.
Merak etmeyi asla bırakmayın. Asla algınızın sınırlarını zorlamaktan vazgeçmeyin.
Felsefe insan hayatına, cebirden, fizikten, işletmeden daha yakındır ve yaşama deneyiminden ayrı düşünülemez.
Felsefe, yaşama sanatının imtihanıdır.
Kaynak: Plaid Zebra
Çeviren: Zeynep Şenel Gencer