Lacan, RSI başlıklı 22. Seminerinde, Gerçek, İmgesel ve Simgesel’in anlamlarını açıklarken şöyle der:
“Gerçek, Simgesel ve İmgesel’in bir anlamı vardır. Bunlar üç farklı anlamdır. Ama ezkaza, bunların her birinin diğerleri için ‘ötekiler’ olduğunu söyleyebilseydim, ciddi biçimde bizim için şaşırtıcı olurdu ve hepsinden öte bu, ‘Öteki’ kelimesinin bizzat anlamını vermiş olurdu.
Yine, ötekinin anlamının içinde şunu ayırt etmek gerekir ki, öteki bir iç/dış ilişkisi yoluyla belirgin bir ayrım yapar. Örneğin Freud isteyerek ya da istemeden de olsa bir çanta geometrisi kullanarak çantanın içine sansüre maruz kalacak bir içerik yerleştirir. Nedir bu içerik? Gülünç ama bu içerik dürtülerdir. Buna İd adını verir.”
Öteki’nin anlamı demek ki sadece “Başka” kelimesi ile açıklanabilecek kadar dar bir anlam içermemektedir. Hatta “ötekileştirmeyelim” diye tek bir kelimeye de indirgenemeyecek kadar karmaşık bir kavramdır aynı zamanda. Bir özneyi ele aldığımızda, öznenin dürtülerinin bulunduğu yerden bakarsak Öteki, dürtü tatminine engel olan kendilik imajımız ya da egomuz olarak bizden başka olmayan bir yapıdır.
Ego açısından baktığımızda, egonun üstüne oturduğu biyolojik varlığın, egoyu bir imge olarak varolmaktan alıkoyacak kadar güçlü olan dürtüleri de bir ötekidir. Simgesel ise mükemmel bir imge olarak egonun varlığını toplumsal bir role terk etmesi anlamına gelir ki yine bir başkalıktan değil, iç/dış ayrımından söz etmiş oluyoruz.
Gerçek’in dürtüleri, İmgesel döneme ait narsisizmin egosu ve toplumsal bir rolün içinde varoluş bulan Simgesel öznenin her biri diğeri için bir Öteki anlamı taşırken bize iç/dış ayrımının Möbiüs şeridi gibi akışkan bir algının zemininde oluştuğunu gösterirler. Lacan’ın “ben bir ötekidir” sözü bu bağlamda anlam kazanabilmektedir.
Yazar: Mutluhan İzmir
Düşünbil Portal’da yayımlanan, Düşünbil yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır.