Sağlık uzmanları, özellikle çalışırken çoğumuzun daha az oturmasını tavsiye ediyor. Ayrıca uzun süreli oturma, diğer koşulların yanı sıra kalp ve diyabet hastalıklarını tetikleyen temel faktörlerden biri olarak kabul ediliyor. Günümüzde koşu bantlı masalar ve standing deskler (ayaktayken çalışmamıza imkan sağlayan masalar) sağlık açısından net bir etki sağlarken, belki de çalışmak açısından aynı etkiyi sağlamıyordur. Biliyoruz ki, farklı düşünme kapasitesine sahip olan insanlar otururken, ayakta olduğundan daha iyi yazıyor; ancak bu durum insanların düşünme kapasitelerini de aynı oranda geliştirmelerine imkan veriyor mu?
Uzun süreli oturma hakkında yapılan birçok çalışma, oturma eylemi bittiği anda oluşan kan şekeri ve kan basıncına odaklanıyor. Kısa bir süre önce, The Journal of Science and Medicine in Sport adlı dergide yayımlanan yenilikçi bir çalışma için Arizona Eyalet Üniversite’sinde çalışan araştırmacılar; kadınlardan ve erkeklerden oluşan, sürekli oturan ve fazla kiloya sahip 9 kişiyi işe alıp, bir ofis simülasyonunda gerçekleşecek araştırmalara dahil olmalarını istediler.
İlk deney gününde, gönüllüler sanki sıradan bir iş günündeymiş gibi bilgisayar kullanırken ve telefonla konuşurken sekiz saat boyunca sürekli oturdular. Ayıca karar verme ve hafıza egzersizleri gibi birçok zihinsel testi tamamladılar.
Daha sonra simülasyona dahil olanlar 3 iş günü boyunca, ayağa kalkarak, koşu bantlı masalarda yürüyerek ya da masaların altına yerleştirilmiş bisiklet pedallarını bir saatte en az 10 dakika çevirerek oturmaya ayırdıkları zamanı kısalttılar Bu egzersiz gönüllüleri hiç yormuyordu zira pedal çevirmek, saatte bir mil hızla yürünen mesafede harcanan efor ile kıyaslanabilir. Ayrıca gönüllüler ara verildiğinde yazışıp sohbet ediyorlardı. Bununla birlikte, bu dokuz gönüllü egzersizleri tamamladıktan ve ayakta durduktan hemen sonra günde iki kez zihinsel testleri tekrar ediyorlardı.
Arizona Eyalet Üniversite’sinde çalışmaları takip eden Egzersiz ve Sağlık Gelişimi Profesörü Glenn Gaesser, araştırmacıların, ayakta durmanın veya egzersiz yapmanın yazma becerisini etkilediği kadar konsantre olmayı ve düşünme yeteneğini etkileyip etkilemediğini merak ettiklerini söylüyor.
Egzersiz molaları, insanların işlerinde daha iyi performans göstermelerine yardım eden düşünme becerisi testlerinde alınan puanları önemli ölçüde geliştirdi. On dakika ya da daha fazla süre ayakta durup hareket ettikten sonra gönüllüler, tüm zihinsel testlerde oturur pozisyonda aldıkları puanlardan daha iyisini elde ettiler. Skorlar, masaların altına yerleştirilen pedallar yardımıyla yapılan egzersizlerden sonra en yüksek aşamaya ulaştı.
Oturma durumunda oluşan durgunluğa son verip ayağa kalkıldığında, gezildiğinde veya pedal çevrildiğinde ortaya çıkan “fiziksel ve zihinsel uyarılma”nın dikkat, hafıza ve diğer zihinsel becerileri geliştirdiğini savunan Gaesser, ayrıca, gönüllülerin iş yerinde daha önce hiç denemedikleri bu faaliyetlerin, düşünce sistemi üzerindeki etkiyi arttırabileceğini tahmin ediyor.
Ancak çalışmanın küçük bir yerde ve sınırlı bir sürede yapıldığı göz önüne alındığında araştırma, masa altındaki pedallar ile yapılan egzersizin, uzun dönemde ayakta durmaktan veya gezinmekten daha büyük etkileri olup olmayacağını bize göstermiyor. Gaesser birkaç dakika boyunca dikey pozisyonda ayakta durmayı tavsiye ediyor. Ayrıca bu hareket en iyi ihtimalle zihinlerimize iyi gelecek ve yazı yazmak konusunda da bir zararı dokunmayacaktır.
Yazar: Gretchen Reynolds
Çeviren: Cavit Karakuzu
Kaynak: The New York Times
Düşünbil Portal’da yayımlanan, Düşünbil yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır.