Savaş ve sanat: “Suriyeli Banksy” lakabıyla övgü kazanan bir direnişçi

22 yaşındaki direnişçi Abu Malik al-Shami, Suriye’nin Banksy’si. Al-Shami, Şam’ın dışında bulunan ve iç savaş sırasında büyük hasar gören Darayya bölgesindeki enkazların üzerine resimler çiziyor.

Al-Shami, bu duvar resimlerini Suriyelileri neşelendirmek ve yıkımlar arasından güzel bir şeyler ortaya çıkarmak için yapıyor. Özgür Suriye Ordusu askeri olan al-Shami, 2014 yılında resimler çizmeye başladığında Darayya halkının, yıkılmış evleri başka amaçla kullandığı için ona gönül koyacağından endişelenmişti. Ancak bunun yerine, kısa bir sürede oluşan bir fan kitlesine sahip oldu.

Syria Direct gazetesine konuşan al-Shami “İnsanlar bu duvar resimleri hakkında sorular sormaya başladılar. Bana fikirler, ipuçları verdiler ve çizim yapmam için güzel mekanlar önerdiler. Ayrıca çizimlerimin daha güzel ve eksiksiz olması için eleştirilerde bulundular. İnsanların önerileri ve yorumları, çizimlerime devam etmem için büyük bir motivasyon kaynağı oldu,” diye belirtiyor. Al-Shami 2 yıl içinde, yereldeki ve dünya çapındaki sanatçıların yol göstermesiyle 30 tane duvar resmi çizdi.

İçinden çiçekler çıkan silahlar, çocuklar, kalpler, askerler ve yazılı mesajlar içeren çalışmalar oldukça keyif verici ve sevimli. Özellikle, tuvallerin beton yığınlarından ve yıkılmış duvarlardan oluşması hem ironik hem de samimi. Al-Shami’ye grafitiyi tanıtan arkadaşı savaşta öldü. Bu acı gerçeğe rağmen genç direnişçinin yaptığı tüm çizimler yaratıcı ve esprili.

Al-Shami, enkazlara resim çizmenin olumlu bir yanı olduğunu bile söylüyor. Ona göre tuvallerin (yıkılmış duvarlar, çatısız binalar) düzensiz olması, çizimleri tüm yönlerde yansıtıyor ve bu da onları oldukça görünür kılıyor. Bu durum, al-Shami’nin yıkık bir beton parçasına, sarı kurdeleleri olan mavi elbiseli bir kız çocuğu çiziminde de görülebilir. Küçük kız, yığılmış haldeki kafataslarının üstünde parmak uçlarında durarak, duvara “umut” yazıyor. Bu resim 2014 yılında dünya çapında tanınıyor ve al-Shami’ye “Suriyeli Banksy” lakabını kazandırıyor.

Yasal olarak yaptığı sokak sanatıyla ünlü olan Brit ve Suriyeli direnişçi sokak sanatçısı, biçimsel benzerliklere ve aktivist bir çizgiye sahipler. Ancak aralarındaki önemli farklılıkları görmekten gelmek de imkansız. Banksy ünlü resmi West Bank Barrier’i çizdiğinde bir turistti. Al-Shami ise cephede bulunmakta ve ülkesini mahveden bir savaşın hem parçası hem de kurbanı olma durumundadır.

Yazar: Ephrat Livni
Çevirmen: Deniz Saldıran
Kaynak: Quartz