Herkes, bazı eylemlerin, insanların veya şeylerin iyi, diğerlerinin ise kötü olduğuna inanıyor. Fakat bu, çeşitli filozofların katılmadığı bir düşünce. Bu konuda üç popüler görüş var: İyilik ya iyi şeyin içindedir ya da onun iyi olduğunu iddia eden kişinin içindedir. Eğer şeyin içindeyse, ya bütün olarak şeyin içindedir ya da o şeyin bir parçasıdır. Bu üç iyilik teorisi müştereken kapsamlıdır ve mantıksal tutarlılık, ahlaki betimleme ve metafizik bağdaşma kanıtı içinde düşünülmelidir.
Eğer iyilik, bir şeyin iyi olduğunu iddia eden kişinin içindeyse, o zaman iyilik gerçek bir şey değildir. Kelimelerin, hikayelerin ve diğer soyut eşyaların gerçek olmadığı gibi o da gerçek değildir. Hikayeler ve kelimeler gibi, bazı şeyleri “iyi” ve diğer şeyleri “kötü” olarak adlandırmamızın bir nedeni olabilir. Fakat böyle bir sebep varsa, o zaman gerçekten iyilik budur. Eğer bazı şeyleri tatmin edici oldukları için iyi olarak nitelersek, o zaman “iyilik” sadece “ zevk veren” anlamına gelir. Bir şeye “iyiliği” atfettiğimizde, ne gibi bir sebep olursa olsun, o yine aynı şeydir. Eğer kötü iyinin zıttıysa, o zaman bir şeye iyi diyemeyişimizin, o şeyin kötü olduğunu söylememize yol açtığını söyleyebiliriz. Diğer seçenek, bazı şeylerin iyi, diğerlerinin kötü olarak adlandırılmasının hiçbir sebebi olmamasıdır. Haydi bu genel iyi ve kötü teorisini hayali iyilik teorisi olarak adlandıralım.
Eğer iyilik iyi olarak adlandırdığımız şeyin içindeyse, o zaman iyilik ya bütün olarak şeyin içindedir ya da o şeyin bir parçasıdır. Eğer bir parçası olarak şeyin içindeyse, o zaman iyiliği bir şeyin mülkiyeti olarak düşünebiliriz. Bir şeyi iyi olarak nitelediğimizde, o şeyin iyi olduğunu iddia ederiz çünkü o şey iyiliğe sahiptir. Kötü iyinin zıttı olduğundan, iyiliğe sahip olmayan bir şey kötü olacaktır. Ayrı bir kötülük mülkiyeti olduğunu iddia edebiliriz fakat bu gerçekten gerekli değildir. Bu genel iyilik ve kötülük teorisini modern iyilik teorisi olarak adlandıracağım.
İyilik ve kötülüğün nihai teorisi, iyiliğin bütün olarak iyi olarak adlandırılan şeyin içinde yattığı teoridir. Bir şeyi iyi olarak nitelediğimizde, bu şey içinde iyilik barındırmaz. Bütün olarak şeyi iyi yapan bir parça, güç veya özellik yoktur. O, olduğu şey olduğundan iyidir. Eğer bir şey kötüyse, o zaman sadece iki seçenek vardır: ya o şey asla iyi olmamıştır veya onu iyi yapacak bir şeyi eksiktir. Bu genel iyilik ve kötülük teorisini klasik iyilik teorisi olarak adlandıracağım.
Bu üç kuramın her biri birbiriyle çelişik çiftler oluşturduğu için dördüncü bir teori ihtimali yoktur. Bu teorileri değerlendirebilmek için birkaç kanıt göz önünde bulundurulmalıdır. İlki, o iyilik anlayışına bağlı kalırken belirli bir teoriyi düşünmenin mümkün olması gerektiğidir. İkincisi, bu teori, ahlaki düşüncelerimizi hesaba katmalıdır. Üçüncüsü, genel anlamda metafizik açıdan ve önceki iki düşünceyle tutarlı olması gerekir. Bu delil parçalarının her biri uygulandıkları ölçüde dikkate alınmalıdır.
Çeviren: Zeynep Şenel Gencer
Kaynak: Simply Philosophy
