Fyodor Dostoevsky ve Leo Tolstoy aynı dönemde yaşadıklarını biliyoruz fakat acaba tanışmışlar mıydı?
Kulağa tuhaf gelse de Dostoevsky ve Tolstoy, şahsen tanışmıyorlardı. Yazarlar ve eleştirmenler arasında tanınıyor, ikisi de birbirinin eserlerine saygı duyuyorlardı – fakat hiç tanışmamışlardı! 1855’te gelecek vaad eden genç bir yazar olan Tolstoy, Petersburg’a gelmiş Turgenev ve Nekrasov dahil birçok yazarla tanışmıştı. Bu sırada Dostoyevski hala sürgündeydi.
“Savaş ve Barış” yayınlandığında Dostoyevski bu eserden çok etkilenmiş, Tolstoy ile tanışmak istemiştir. 1878’de ikisi de filozof Vladimir Solovyev’in konferansına katılmış ancak tanışmamışlardı. İki yıl sonra Dostoyevski, Puşkin anıtının açılışı için Moskova’ya gelmişti. Olaylardan önce Dostoyevski, Tolstoy’u Yasnaya Polyana‘da ziyaret edecekti fakat Moskova’daki arkadaşlarından onun sosyal yaşamdan artık el etek çekmek istediğini ve kır evinde münzevi bir hayat sürdüğünü öğrenince bu fikirden vazgeçti. 8 Haziran’da Puşkin üzerine yaptığı ünlü konuşmada herkesi konu hakkındaki derinliği ve gücüyle büyüleyen Dostoyevski’yi dönemin bütün ünlü yazarları dinlemişti – Tolstoy hariç.
Ancak aynı yıl Tolstoy, Dostoyevski’nin “Ölü Evinden Anılar” adlı kitabını okumuş ve ondan o kadar etkilenmişti eleştirmen Nikolay Strakhov’a yazdığı mektupta kitabı “Puşkin dahil yeni edebiyatın en iyi eseri” olarak tanımlamıştı.
Bir yıl sonra (1881’de) Dostoyevski vefat edince Tolstoy, bundan büyük bir üzüntü duydu. Şahsi bir mektubunda şöyle yazmaktadır:
“Bu adamı ne gördüm ne de onunla herhangi bir bağlantım oldu ama bir anda ölünce, onun bana en yakın, en değerli kişi olduğunu ve varlığına en çok ihtiyaç duyduğum insan olduğunu anladım… Onu arkadaşım olarak görüyorum, şüphesiz ki bir gün tanışacağız…”
Leo Tolstoy’un Yasnaya Polyana’ya giderken Astapovo istasyonunda vefat etmeden önce okuduğu son kitap, Dostoyevski’nin “Karamazov Kardeşleri” idi.
Ayrıca Dostoevsky’nin eşi, Anna Snitkina, Tolstoy ile eşinin arkadaşıydı. Birbirleriyle sıkça görüşmüşlerdi. Dostoyevski’nin ölümünden sonra Tolstoy, Anna’ya ölen büyük yazar ile tanışamamaktan dolayı çok pişman olduğunu itiraf etmiştir.
Yazar: Georgy Manaev
Çevirmen: Özge Mete
Kaynak: RBTH
Düşünbil Portal’da yayımlanan, Düşünbil yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır.