Akademisyenler, Fransız filozofun ”tanrıtanımaz” görüşlerini dile getirdikten sonra, ayin ekmeğine katılmış arsenik ile öldürüldüğünü söylüyor.
Rene Descartes’in Stockholm’de bir kış günündeki ölümü, üç buçuk yüzyıl boyunca, zatürrenin, İskandinav soğuğuna alışkın olmayan bir bedene yaptığı tahribat olarak düşünüldü. Ancak, bir Kartezyen uzmanın, yıllarca Paris’teki ve İsveç’in başkentindeki arşivleri inceledikten sonra yayınladığı kitapta, Fransız filozofunun nasıl bu sona geldiğine dair daha şeytani bir teori mevcut.
Erlangen Üniversitesi’nden akademisyen Theodor Ebert’e göre, Descartes doğal sebeplerden dolayı değil, Katolik bir rahip tarafından verilen, içinde arsenik olan bir ayin ekmeği yüzünden öldü.
Ebert, Stockholm’de misyonerlik yapan Jacques Viogué’nun, Descartes’in radikal teolojik fikirlerinin, İsveç’te din değişimlerine sebep olabileceğinden korktuğu için zehri verdiğine inanıyor. Ebert Le Nouvel Observateur gazetesine “Viogué, kraliçe Christina’nın Katolik eğilimlerini biliyordu. Muhtemelen Descartes’in Kraliçenin Katolik inancına dönmesine bir engel teşkil ettiğini öngördü” dedi.
Katolik olarak yetiştirilmesine rağmen Descartes’in 1969‘da Kraliçe Christina’ya özel öğretmenlik yapması için çağrılması, teolojik dindaşları tarafından şüpheyle karşılandı. Kuramları, törende sunulan ekmek ve şarabın İsa’nın eti ve kanı haline geldiği “dönüştürme*” inancıyla uyumsuz olarak görülüyordu. Viogué’nin, Descartes’in metafiziğinin Kalvinist sapkınlıkla uyumlu olduğuna inandığını söylüyor Ebert. Onun suikast teorisi ise akademisyenler tarafından ihtiyatla karşılandı. Descartes’in 11 Şubat 1650 yılındaki ölümünden beri , zatürre, dünyayı modern felsefenin babasından yoksun bırakmaktan sorumlu tutuluyor.
Ebert bunu gerçeklerle bağdaşmadığı için reddediyor. Hastanın ölümünden sonra yazılan bir mektupta Descartes’in doktoru Van Wullen, filozofun idrarında yanlış bir şeyler bulunduğunu –ki bu Ebert’e göre kan idi- açıkladı. Ebert, Descartes’in, doktorundan reçeteye emetik** yazmasını istediğini söyleyerek “Bu bir zatürre belirtisi değil, arsenikten kaynaklanan bir zehirlenmedir,” dedi. “Dönemin tıbbını iyi bilen ve zehirlendiğini düşünen bir filozofun vardığı sonucun dışında nasıl bir sonuca varılabilir?”
(*) Dinsel ayinde kutsal ekmek ve şarabın, Hz. İsa’nın eti ve kanına dönüştüğü inancı (Hristiyanlık).
(**) Kusmaya neden olan madde.
Yazar: Lizzy Davies
Çeviren: Zeynep Gerçekoğlu
Kaynak: The Guardian
Düşünbil Portal’da yayımlanan, Düşünbil yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır.
