61 yıl önce, 18 Nisan 1955’te hayatını kaybeden dahi fizikçi Albert Einstein’ın ölüm yıldönümünü hatırlamak adına, fazla bilinmeyen fotoğraflarından bir seçkiyi ve yaşam öyküsünden ilginç bazı anektodları yayınlıyoruz.
Henüz dokuz buçuk yaşındayken Katolik ilkokulundan ayrılan Einstein, eğitimine Luitpold Gymnasium’da devam etmeye başladı. Antik Yunanca ve Latinceye büyük bir önem verilen okulda ayrıca modern diller, coğrafya, edebiyat ve matematik gibi dersler de veriliyordu. Latince ve matematikte güçlü bir mantıksallık olduğunu fark eden Einstein bu derslere özel bir ilgi göstermeye başladı ve yine bu derslerde en yüksek notları aldı. İlkokuldan çok daha katı bir disiplinin uygulandığu Gymnasium’daki öğretmenleriyle sürekli bir çatışma yaşadığı bilinen Einstein’ın bu bağımsız ve isyankar tavrı öğretmenleri tarafından hoş karşılanmamıştı.
Eski bir Yahudi geleneği bağlamında, Albert’in ailesi düzenli olarak yoksul bir öğrenciyi evlerinde akşam yemeği için ağırlıyordu. Bu ziyaretleri gerçekleştiren Yahudi üniversite öğrencisi Max Talmud her hafta Einstein ailesinin evinde bir akşam yemeğine katılıyor ve Albert Einstein da kendisinden yaşça büyük Talmud’un sohbetinden özellikle hoşlanıyordu. Albert’in sıradan bir çocuk olmadığını kısa sürede farkeden Talmud onunla bilim, matematik ve felsefe alanında sohbetler yapmaya başladı. Einstein henüz 13 yaşındayken Talmud ona Immanuel Kant’ın başyapıtlarından Saf Aklın Eleştirisi’ni getirdi. Oldukça yoğun ve zor bir metin olarak bilinen bu kitapta anlatılanları kavramakta hiç zorlanmayan Albert, okulda da Kant ve onun felsefesi hakkında konuşmaya başlayacaktı.
Einstein, Talmud’un getirdiği popüler bilim kitaplarını da büyük bir ilgiyle incelemeye başladı. Talmud’un getirdiği kitaplardan Öklid’in eseri Öğeler (Elements) Einstein’ın ilgisini özellikle çeken yapıtlardan bir diğeriydi. Kitaptaki problemler üzerine çalışmaya başlayan Einstein, kısa bir süre içerisinde buradaki bütün problemleri çözdü ve mevcut teoremlere de bazı alternatif ispatlar geliştirdi.
11 yaşındayken yine bir Yahudi geleneği olarak din dersleri almaya başlayan Albert bu dönemde oldukça inançlı ve dindar bir çocuktu. Daha sonra okuduğu bilim kitaplarının kutsal kitaplarla çeliştiğini fark eden Albert ardından her tür otoriter ve dogmatik düşünceye karşı bir kuşku geliştirmeye ve onlara şüpheyle yaklaşmaya başladı.
18 Nisan 1955’te bir iç kanama geçiren dahi bilim insanı, İsrail’in kuruluşunun yedinci yıl dönümü için hazırladığı konuşma metninin taslağını tamamlayamadan hayatını kaybetti. 76 yaşında Princeton Hastanesi’nde hayata gözlerini yuman Einstein, tedavi için ameliyat olmayı da şu sözlerle reddetmişti: “İstediğim zaman gitmek istiyorum. Hayatı yapay bir şekilde uzatmak tatsız. Ben payımı kullandım, şimdi gitme zamanı ve bunu zarif bir şekilde yapmak istiyorum.”
Bu yazı Bon Pur Loryan’ın internet sitesinden alınmıştır.
