Japonya’daki kaldırımlar oluklu kılavuz çizgileriyle yapılır, böylece görme engelli yayalar kolaylıkla gezebilir.
Her yerde olmasına rağmen, Japonlar kaldırımlardaki oluklu çizgilerin varlığını nadiren hissediyorlar. Bütün kaldırımlar, bu çizgiler için yeterince geniş gibi görünüyor. Düzgün kaldırımlarda rampalar, tekerlekli sandalyeler ve tramvaylar için yer ayrılmış. Yağmur veya karda, bu durum aynı kaldırımı kullanan bisikletçiler için ise tehlikeli olabilir.
Sürdürülmesi maliyetli fakat, bu çizgiler bir amaca hizmet ediyorlar. Belirgin biçimdeki olukları, kör insanların şehir içinde düzgün bir biçimde dolaşmalarına olanak sağlıyor. Kaldırım kılavuzlarını ayaklarıyla hissedebilir ya da bastonlarıyla onları takip edebilirler.
Bu kılavuzlar, küçük aksaklıkları kabullenerek azınlığa yardım eden nazik toplumun somut bir göstergesi. Peki, Japonya’da bulunan diğer değerlerin somut bulguları neler?
NAZİK TOPLUM,YARDIMSEVER TOPLUMDUR
Oxford Sözlük’ü nezaketi, “saygılı olmak veya diğer insanları göz önünde bulundurarak davranmak”, olarak tanımlar.
Kadınlar için restoranlarda çantalarını nereye koyacakları küçük bir çelişkidir. Sandalyeye mi? Yoksa yere mi? Japonya’da bu tür yerlerde, çanta ve torbaları koymak için sepetler bulunur.
Restoran, kafe, ATM ve bazı apartmanlarda çanta ve cüzdanları bir iş yaparken veya anahtar ararken koymak için raflar vardır.
Gün içerisinde, para transferi için küçük tepsiler kullanılır. Bu, paraları veya notları elden ele vermekten daha uygun bir yöntemdir. Ne kadar para verildiğini de görmek daha kolaydır, böylece daha az karışıklık payı oluşur. Genellikle istenmeyen fişler için küçük bir çöp kutusu bulunur.
Bazı parklarda banklara dahil olan küçük masalar görebilirsiniz.
Telefon kulübeleri tekerlekli sandalyeye uygundur ve araçlar, tekerlekli sandalyedeki bir insanın ulaşabileceği yükseklikte bulunur.
Halka açık dolaplar ise hala var.
NAZİK TOPLUM,DÜZENLİ TOPLUMDUR
Nazik kelimesi Latince cilalamak, pürüzsüzleştirmek anlamına gelen politus kelimesinden gelmektedir. Tahmin edilebilir davranışları garantiye almak, düzeni yaratıp hayatı kolaylaştırmanın bir yoludur.
Metro istasyonlarında, trenin iki tarafında da bulunan oklar insanların nerede beklemesi gerektiğini belirtir ve yolcuların iniş-binişlerini kolaylaştırır.
Tren önceden belirlenmiş yerde durur ve kapıları platformların girişleriyle hizalanır. Platform kendinden çevrilidir, bu sayede kimse aradaki boşluğa düşemez.
Japon uzun mesafe hızlı treninde ,oklar hangi kapıdan inileceğini gösterir ve karmaşıklığı önleyerek ,inişi sorunsuz hale getirir.
NAZİK TOPLUM,GÜVENLİ TOPLUMDUR
Diğer insanların güvenliğini önemsemek nazik bir davranıştır.
Çoğu tuvalette, bebekler için oturma sandalyesi bulunur. Ebeveynleri meşgulken, onları güvende tutarlar.
Avustralya’da olduğu gibi bayraklar, okuldan önce ve sonra çocuklara karşıdan karşıya geçerken refakat eder. Japonya’da bu zamanlarda, geçitlerin yanında küçük sarı bayraklar bulunur. Çocuklar, eğer isterlerse, karşıdan karşıya geçerken onları kullanabilirler.
Bazen ise her bir adımda destek olması için merdivenlerde korkuluk bulunur.
NAZİK TOPLUM,TEMİZ TOPLUMDUR
Diğer insanları hastalıklardan korumak kibar bir davranıştır. Temizlik,hastalıklardan korunmanın bir yoludur. Otobüs şoförleri kendi bakım ve temizliklerini eldiven giyerek sağlıyorlar. Taksilerin koltukları ise beyaz örtülerle kaplı.
Ayakkabı rafları çoğu evin bir parçasıdır. Ayrıca, restoran ve tapınaklarda da ayakkabı dolapları bulunabilir. Başkasının evine girerken ayakkabılarınızı çıkartmak bir saygı göstergesidir.
Genellikle, tuvalet kapakları ısıtılmıştır. Kontrol panelleri, koku giderici, taharet ve mahremiyet için müzik özellikleri içerir.
ÇAĞDAŞ TOPLUM ARKEOLOJİSİ
Kültürel ve dilbilimsel çalışma disiplinleri insan davranışlarını anlamamıza yardım eder. Fakat, maddesel kültüre odaklanan tek disiplin arkeolojidir. Maddesel bir dünyada yaşıyoruz. Davranışlarımız, çevremizdeki maddeler tarafından şekilleniyor.
Arkeoloji, toplum içerisinde normalleşmiş olan ve insanların farketmediği ana maddeleri tanımlamamıza yardım ediyor. Japon bir kadının, çanta sepetleri ve yol kılavuzları için yorumu şu şekilde oldu; “Normal bir şey, daha önce fark etmemiştim. Şimdi görebiliyorum.”
Ancak ve ancak objelerin yokluğu bize bir şeyler anlatabilir. Çanta sepetleri Starbucks, Mr.Donut, Aux Bacchanales ve Cafe Barbara gibi yerlerde yok. Bu mekanlar Avrupa ve Amerika ambiyansını yansıtıyorlar.Onlar için anormal olan Japon stili çanta sepetleri.
Anlatılan her şey sadece Japonya’ya özgü değil. Aynı tip tuvaletler Güney Kore’de de var. Körler için kaldırım kılavuzlarını Melbourne Havaalanı’nda da görebilirsiniz. Islak şemsiyeleri koymak için New York’ta plastik kılıflar bulunuyor.Fakat, objelerin birbirleriyle ilişkisi bilhassa Japon nezaketiyle ilgili.
Peki, Japonya’da nezaket nedir? Güvenliğe ve rahatlığa önem vermektir, hoş olmayan süprizlerden kaçınmak için insanlara yol göstermektir ve kendilerini, sevdiklerini ve evlerini temiz tutmaktır. Japonya’nın maddesel dünyası, kendi değerlerini yansıtıp, pekiştiriyor.
Bazı insanlar, kibarlık ve önemseme derecelerinin etraflarındaki bunaltıcı maddesel kültür tarafından şekillendiğini düşünebilir. Bazıları, politik dürüstlüğün geri tepmesi gibi, önemin öznesi olan kişilere düşmanlık oluşmasından korkabilir.
Avustralya, Japonya’nın yapmadığı bir şey yaptı mı? Evet! Yeni 5 dolar banknotunda, körlerin anlayabilmesi için bir çıkıntı var.
Avustralya’nın, Japonya’dan öğreneceği bir şeyler var mı? Kesinlikle. Japonya’daki maddesel kültür insanların hayatını kolaylaştırmak için düzenlenmiş ve diğer insanların ihtiyaçlarını hatırlatıcı şekilde görev yapıyor. Benimsediğimiz maddesel kültür toplumumuzu daha düzenli, güvenli, temiz ve duyarlı yapabilir.
Yazar:
Çevirmen: Çağla Sözer
Kaynak: The Conversation
Düşünbil Portal’da yayımlanan, Düşünbil yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır.
