Günün birinde Evren’in uzak köşelerine turistik amaçlarla gidebilmek mümkün hale gelirse yanımıza almamız gereken bir şey var: harita. Pablo Carlos Budassi isminde bir sanatçı NASA teleskoplarının ve diğer uzay araçlarının çekmiş olduğu fotoğrafları bir araya getirerek tüm evreni tek bir görsele sığdırabilmeyi başardı.
Budassi’nin oluşturmuş olduğu evren haritası alışageldiğimiz Dünya haritalarından oldukça farklı. Öyle de olması gerekiyor çünkü tek kelimeyle “Evren” deyip geçtiğimiz devasa hacmin içerisinde 400 milyardan fazla galaksi ve 300 sextilyon (3 × 1023) kadar yıldız olduğu tahmin ediliyor. Böylesine muazzam bir büyüklüğün haritasını çizebilmek için farklı bir harita tekniği kullanmak kaçınılmaz. Budassi’de evren haritasını logaritmik harita tekniğini kullanarak oluşturmuş.
Bilindiği gibi her harita belli bir ölçekte çizilir. Ölçek, haritalandırılan bölgenin harita üzerinde hangi oranda küçültüldüğünün bir ifadesidir. 1/2 ölçekli bir haritada resmedilmiş bölgenin gerçeğin yarısı kadar küçültülerek çizildiği anlaşılır. Logaritmik haritalarda ise daha farklı olarak sabit bir ölçekten bahsedilemez. Bu haritalarda ölçek merkezden dışa doğru azalır. Bu da haritanın merkezindeki objelerin daha büyük ölçekli yani daha detaylı çizildiği anlamına gelir. Devasa alanların çiziminde logaritmik haritalandırma tekniği tercih edilir.
Budassi’nin evren haritası tahmin edebileceğiniz gibi merkezine Güneş’i alıyor. Onun çevresinde Dünya’mızla birlikte Güneş Sistemi’nin diğer gezegenleri sıralanmış. Harita üzerinde Mars ve Jupiter arasında kalan Asteroit Kuşağı ve Güneş Sisteminin etrafını saran bir kuyruklu yıldız kümesi olan Oort bulutu da yer alıyor.
Harita merkezinden uzaklaştıkça Samanyolu Galaksisi’nin sahip olduğu diğer yıldızlara ve daha da ötede başta bize en yakın galaksi olan Andromeda olmak üzere diğer galaksilere yer verilmiş. Ölçeğin giderek büyümesiyle en dışta kalan galaksileri karmaşık kozmik ağın birer parçası olarak ışıldayan iplikçikler halinde görüyoruz. Bu ışıldayan şeritleri saran ilk halka evrenin en erken elektromanyetik ışıması olan kozmik mikrodalga arkaplan ışıması. En dıştaki bütün haritayı çevreleyen gri halka ise kuark – gluon plazması. Kuark – gluon plazması, evreni Büyük Patlamadan sonraki ilk birkaç mikrosaniyede tümüyle dolduran bir parçacık çorbası olarak düşünülebilir.
Budassi’nin oluşturduğu harita bilinen tüm evreni tek bir görsele sığdırmayı başarabildiğinden hem bilimsel hem de sanatsal açıdan önemli bir çalışma olarak görülüyor. Gelecekte gerçekleşmesi olası olan turistik uzay gezilerinde yanımızda götürmemiz gereken evren haritasının ilk taslağı da böylelikle oluşturulmuş oluyor.
Yazı: Levent Özkarayel
Bu yazı Herkese Bilim Teknolojinin internet sitesinden alınmıştır.
