Yoksa bu sonumuz mu?
Evrenin sonunun geleceği dendiğinde, çoğu fizikçi bugünden itibaren 2.8 milyar yıl sonra önünde sonunda evrenin gitgide soğuyacağını ve sonunda varlığının ortadan kalkacağını düşünmektedir. Fakat bu o kadar da basit olmayabilir. Hesaplamalar karanlık enerjinin evrenden geriye hiçbir şey kalmayana kadar yavaş yavaş kendisini parçalamasına sebep olabileceğini göstermektedir. Ve şimdilerde yeni bir çalışma bu sonun neye benzeyeceğini daha yakından incelemektedir.
Evrenin kendini parçalama olasılığı ilk kez öne sürülmemektedir. Şu anki evreni algılayışımız onun enerjisinin yüzde 68’ini, evrenin genişlemesini giderek hızlandıran gizemli bir kuvvet olan karanlık enerji oluşturmaktadır. Buna dayanarak, evren hakkındaki bilim insanları arasındaki en popüler hipotez, artık etkileşimin azaldığı ve soğumanın arttığı zamana kadar galaksilerimizin ve yıldızlarımızın parçalara ayrılarak sona erecek olması ve sonunda evrenin yavaşça ölmesidir.
Bu olasılık “Büyük Buzullaşma” veya evrenin ısısının yok olması olarak bilinmektedir.
Fakat son yirmi yılda, araştırmacılar farklı bir ihtimalle yüz yüze geldiler. Karanlık enerji, beklediğimiz gibi davranmazsa ne olacak? Evrenin istikrarlı bir şekilde genişlemesine neden olmak yerine, genişlemesini zaman içinde hızlandırarak sonunda evrenin kendisini parçalamasına neden olabilir.
Bu senaryoya ‘Büyük Sökülme’ denir ve karanlık enerjinin henüz görmediğimiz bir şekilde davranmasını gerektirir ayrıca evren genişledikçe yoğunlaştığı bir forma girer. Ancak daha önce hiç karanlık enerji görmediğimiz için bu tahminde bulunamayacağımızdan bu, senaryoyu ihtimal dışı bırakabileceğimiz anlamına gelmektedir ve şimdiye kadar bilim insanları bu sonun muhtemel olmadığını henüz ispatlayabilmiş değiller.
‘Büyük Sökülme’nin nasıl gerçekleşeceğini daha iyi anlamak için, Portekiz’deki Lisbon Teknik Üniversitesi bir araştırmacı ekibi şimdilerde üç olası senaryo üzerinde çalışmaktadır: Büyük Sökülme, Büyük Sökülme’nin biraz küçüğü ve Küçük Sökülme. Tüm bu seçenekler oldukça benzer, fakat nesnelerin dağılma biçiminde biraz farklılık bulunmakta. Adlarından da anlaşılacağı üzere, küçük versiyonlar daha yavaş gelişmekteyken Büyük Sökülme evrenin kendini aniden çokça parçalamasını içermektedir.
New Scientist’tan Rebecca Boyle’a konuşan Mariam Bouhmadi-López, “Galaksimizin ve tüm galaksilerin ortak noktaları olan şey parçalanacak olmalarıdır,” diyor. “Her şey yok olur.”
Bu üç senaryonun hangisinin daha olası olduğunu görmek için, ekip Wilkinson Mikrodalga Anizotropi Sondası ve Planck uydusundan elde edilen gözlemlere dayanarak kozmosun en son haritası üzerinde çalıştılar. Aradıkları şey, yerçekiminde değişiklikler gösteren evrenin alanlarıydı. Evrenin bazı kısımlarında –örneğin bizim galaksimizde- karanlık madde ve düzenli madde daha da yoğunlaşmıştır. Bu yerçekiminde düzensizliklere sebep olabilir ve karanlık enerjinin etki etme oranını etkileyebilir. Bu madde yığınlarını inceleyerek ekip, evrenin hangi sökülme dalgasına yöneldiği konusunda fikir sahibi oldu. Peki ya sonuç? Küçük sökülmede evren yavaş yavaş parçalanacaktır.
Sonuçlar otoriteler tarafından henüz gözden geçirilmedi, bu sebeple bu öngörüyü çok ciddiye almadan önce yapılması gereken çok daha fazla doğrulama bulunmaktadır. Şimdilik bu durum, araştırmacıların daha fazla veriyle bu işi kurcalamaları için ortaya atılmış başka bir olası senaryodur. Ve makale diğer fizikçilerin de incelemeleri için arXiv.org’ta çevrimiçi olarak yer almaktadır. Ancak bu çalışma hakkında en yararlı olan şey, hatalı bir tahminde bulunsa bile, ekibin evrenimizin hangi sona doğru gittiği hakkında bir fikir edinmek için gelecekte araştırabileceğimiz birtakım şeylere vurgu yapmış olmasıdır.
Küçük Sökülme fikrini ilk ortaya atan fakat bu çalışmada yer almayan, Vanderbilt Üniversitesi’nden Robert Scherrer, New Scientist’a şöyle konuştu: “Bu modellerde farklı olan bazı gözlemsel işaretleri bulmayı başarabildiler ve gelecekte bunları kullanabileceğiz.”
Ve bu güzel bir haber, evren kendisini parçalayarak biterse bile hazırlanmak için çok zamanımız var ya da yeni hipotezler ortaya çıkar. Boyle’a göre, Küçük Sökülme senaryosu 100 milyar yıl daha gerçekleşmeyecek.
Sadece geçen ay, araştırmacılar evrenin hızlanan genişlemesini sorguladı, böylelikle karanlık enerjinin gerçekte ne olduğunu bulmak da dahil olmak üzere pek çok şey öğrenmiş olduk. Ancak, sadece bunun gibi yeni öngörüler ve daha fazla test ile gözlem sayesinde daha fazlasını bulacağız.
Haber: Fiona Macdonald
Çeviren: Bünyamin TAN
Kaynak: science alert
Düşünbil Portal’da yayımlanan, Düşünbil yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır.
