Hobi olarak uğraşması zevkli, profesyonel olarak uğraşması da bir o kadar azap verici çok az meşgale vardır. Yani amatörlükle profesyonellik arasındaki uçurumun oldukça derin olduğu diyelim… Birçok alan için denilebilir ki amatör şekilde bile uğraşsanız o işi profesyonel şekilde yaptığınızda ne ile karşılaşacağınızı tahmin edebilirsiniz. Bilim ile uğraşmak ne yazık ki bu kapsama girmiyor.
Uzaktan sevince bizi bu kadar etkileyip de içinde olunca dil yakan bir ilişki gibi biraz bilimle uğraşmak!..
Biraz düşününce aslında sebebi aynen yukarıdaki ilişki analojisinden çıkıyor gibi.
Eninde sonunda bilimsel bir çalışmanın bizi çeken tarafı ne olabilir diye düşündüğümüzde aslında cevap basit: Sonuç!.. Medyada bilime dair okuyup gördüğümüz her şey aslında akademik bir çalışmanın “sonucu” ile ilgilidir, öncesi ile değil. Uzaya fırlatılan uydu, bir hastalığa çare olan ilaç, yüzyıldır ispat edilemeyen bir matematik teoreminin ispatı vb…
Daha şimdiye dek hiç “İskoç bilim adamları filan problemi çözmek için yoğun şekilde uğraşıyorlar… Valla öyle; biz şahidiz…” şeklinde çıkan bir haber görmedim. Bilimsel çalışmalar sonuca ulaşınca haber olur, es kaza yarıda kalır da gözle görülür bir çıktısı olmazsa haber değeri taşımaz, duymayız bile.
Biz sonuç kısmını okur ve onun üzerinde ahkam keseriz. İşte Popüler Bilim yani işin amatör kısmı nedir sorusunun cevabı tam olarak budur: Bilimsel çalışmaların sonuç kısmıdır… Uzaktan sevilen birinin dış görünüşüdür!..
Ama işin aslı, yani gerçek bilim bu sonucun öncesindeki kısımdır. Popüler Bilim haberinin, o sonucun, ortaya çıkana kadar geçen yorucu ve meşakkatli kısmı…
Bu durumu en iyi The Big Bang Theory dizisinin başarısı açıklar herhalde. Normal şartlarda çoğunuzun asla meslektaş olmayı istemeyeceğimiz insanların garipliklerine uzaktan gülüyoruz!..
Aynı iki generasyon öncesinin dizisi MacGyver‘ın içine düştüğü her durumdan icatlarla kurtulmasına hayran olmamız gibi.
Tabi yanlış anlaşılmasın, temel olarak popüler bilim veya gerçeği… Bilim ile ilgilenmenin her türlüsü üst düzey bilişsel bir algı gerektirir.
Belki de popüler bilimin tatlı gelen tarafı, tam da platonik bir ilişkinin taşıdığı en önemli özellik olan karşımızdakini kusursuz zannetme hatası olabilir.
Muhtemelen bir çoğunun popüler bilimden etkilenip işin hesap kitabına girip gerçek bilim tarafına geçince soğumalarının sebebi de budur!
Yazan: Can Gürses
Kaynak: Herkese Bilim Teknoloji
