Antik yazarların kaydettiğine göre Antik Roma’da intihar vakalarına rastlanıldığı biliniyor ancak bu konu ile ilgili henüz tam olarak yanıtlanmamış birçok soru mevcut. Bu konuya dair birkaç yaygın soru da şunlardır: Romalılar yaşamlarına son vermek için gerçekten Senato’dan izin istiyorlar mıydı? Meşhur Marcus Antonius ve Kleopatra çifti neden intihar etti?
Bu konuyu anlamak için yazılı kaynaklara epey güvenilmekte ki bu da beraberinde ayrı sorunlar doğuruyor. Örneğin, antik yazarlar tarafından ünlü kişilerin intiharları hakkında yazılırken sıradan insanların da ettiğini varsaydığımız intiharlar hakkında yazı yazılmıyordu. Dahası yazılı kaynaklar toplumun tamamının değil, belirli kişilerin görüşlerini yansıtıyor ve üstelik bazen bu yazıları yorumlamak modern okuyucuya kalıyordu. Her hâlükârda bu makale, Antik Roma’daki intihar meselesine biraz da olsa ışık tutmaya çalışacak.
Unutulmaz İşler ve Sözler
Öncelikle internette erişilebilen çeşitli kaynakların iddialarına göre Antik Romalılar intihar etmek istediklerinde Senato’ya dilekçe verebiliyordu. Senato dilekçeyi onayladığında, kişiye kendisini öldürmesi için baldıran otu zehrinden yapılmış bir şişe veriliyordu. Bunu öne süren kaynaklar, bu söylentinin Livius’un Ab Urbe Condita [Kentin Kuruluşundan İtibaren] adlı eserinden geldiğini öne sürüyor. Ancak bu, Valerius Maximus’un Unutulmaz İşler ve Sözler’inde de görüldüğü gibi yanlış bir atıftır.
Bu eserinde Valerius, bugün Marsilya olarak bilinen ve eski bir Yunan kolonisi olan Massalia sakinlerinin bu eylemi gerçekleştirdiğini yazıyor. Ayrıca Valerius, Massalia Senatosu’nun aceleye getirerek dilekçe sahiplerine intihar etme hakkı vermek yerine, dilekçeyi bilgelik ve iyi niyetle incelediğini de belirtiyor. Dahası senatörler, dilekçe sahiplerinin içinde bulundukları zorluklardan kurtulmalarına yardımcı olacak alternatif önlemler bulmaya çalışıyorlardı. Ne var ki bu tür dilekçelerin sıklığı da intihara Senato tarafından sunulan alternatiflerin ne derece etkili olduğu da meçhul.
İntihar Eden Ünlü Romalılar
Her ne kadar intihar etme hakkı için dilekçe verme uygulamasına ilişkin efsane, Livius’tan çıkmış olmasa da bu antik yazar, Roma tarihinde birçok intihar vakasını kaydetti. Örneğin bunlardan biri Lucius Tarquinius Collatinus’un karısı Lucretia’nın intiharıdır. Collatinus, Lucius Junius Brutus ile birlikte Roma monarşisini devirmiş ve Roma Cumhuriyeti’nin ilk iki konsülünden [1] biri olarak görev yapmıştı. Roma’nın son kralı Lucius Tarquinius Superbus’un oğlu Sextus Tarquinius’un tecavüzüne uğrayan Lucretia, olanları kocasına ve babasına anlattıktan sonra bu utanç ve onursuzlukla yaşamaya devam etmektense kalbine hançer saplayarak intihar etti. Sextus’un eyleminin bir sonucu olarak Collatinus harekete geçti ve bu durum, Roma monarşisinin çöküşüne de katkı sağladı.
Antik Roma’daki belki de en ünlü intihar vakalarından biri Marcus Antonius ve Kleopatra’nın intiharıdır. MÖ 30’da Marcus Antonius, İskenderiye Savaşı’nda Octavianus (gelecekte Augustus) tarafından mağlup edilmişti. Romalı triumvir [2], canlı yakalanmamak adına ve hatalı bir bilgiyle Kleopatra’nın da kendi canına kıydığına inandığından kılıcıyla kendini bıçaklayarak intihar etti. Plutarkhos’a göre kılıcın açtığı bu yara, Antonius’u hemen öldürmedi ve Antonius, daha sonra Kleopatra’nın kollarında öldü. Kleopatra da çok geçmeden intihar etti. Her ne kadar intihar şekli hâlâ tam olarak bilinmese de birçok antik tarihçi onun kendisini zehirli bir yılanın ısırmasına izin vererek intihar ettiğini iddia ediyor.
Roma’nın yenilgiye uğratılmış düşmanları için seçenekler sınırlıydı. Yakalanmaktan ve daha fazla aşağılanmaktan intihar ederek kurtulabilirlerdi veya yakalanıp savaş ganimeti olarak Roma’da sergilenebilirlerdi. Antonius ve Kleopatra intiharı seçerken çocukları Aleksandros Helios, Kleopatra Selene II ve Ptolemios Philadelphos, savaş ganimeti olarak Roma’ya geri getirildi. Muhtemelen Roma’nın mağlup düşmanlarının çoğu için özgürce ölmek, tutsak bir şekilde yaşamaya tercih edilebilirdi, bu da intiharı daha cazip bir seçenek kılıyordu.
Dipnotlar:
- Antik Roma’nın cumhuriyet ile yönetildiği dönemdeki en üst düzey yönetici (ç.n.)
- Triumvirlik veya üçler erki: Roma Cumhuriyeti’nde üç kişinin birlikte yönetimde bulunduğu siyasi bir sistemdir. Bu üç kişi, farklı yetkilerle devletin idare mekanizmalarında yer almıştır. (e.n.)
Yazar: Wu Mingren
Çeviren: Yaren Özçelik
Çeviri Editörü: Selin Melikler
Kaynak: ancient-origins.net
